پیشکش به پیامبر خوبی ها

پیشکش به پیامبر خوبی ها

به گزارش عروج؛ دکتر حامد صافی شاعر متعهد و ارزشی استان خوزستان همزمان با جسارت دیو صفتان عالم به صاحت قدسی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) غزلی در مدح پیامبر خوبی ها سروده اند که برای اولین بار در پایگاه عروج منتشر می شود.

 

 

از بخل خشک آسمان، باران درآوردی   از مرگ خاک آتشفشان جان درآوردی

 

وقتی به دنیا آمدی دنیای آدم را           از حال و روز گندم و عصیان درآوردی

 

تو اختیار سرنوشت سیب و گندم را        از دست مارآلودۀ شیطان درآوردی

 

تأویل خواب خیس بارانی که یوسف را       دور از زلیخا از دل زندان درآوردی

 

          موسی اگر دست درخشان در گریبان داشت  

          و دست در آتش زدی سلمان درآوردی

 

          جای شگفتی نیست از بوی تو مدهوشم              

           مکه شکفتی و سر از ایران درآوردی

 

            شعرم به جز جهل معلق چیز دیگر نیست      

              آری تو از این واژه ها قرآن درآوردی

شعر لری

شعر لری : شعر: اشعار لری این سامان دارای وزن و بدون قافیه بوده و به ندرت دارای ردیف هستند.روح میهن دوستی و سلحشوری در قالب حماسی در سروده ها و ترانه ها موج می زند.اشعار این دیار به گونه انواع سروده های آهنگین نماد و نمود ذوق و احساسات پاک مردمان این سرزمین و تبلور عشق ،احساسات ،آرا و نگرش ، سبک زندگی ، باورها و پندارها وآداب و رسوم این قوم اصیل هستند.شعر لری شامل انواع سروده های آهنگین زیر می باشد.﴿بلال بلال - داینی - سرو - شروه - گو کرو - یار یار - پی کلی یا سر کلی ﴾. بلال بلال : سوخته و کباب شده معنا می دهد و در ادبیات کلاسیک این قالب شعری را تغزل گویند. در نوع بویر احمدی این قالب شعری ﴿تفنگ﴾ سمبل و نماد می باشد. بلال بلال با حماسه آمیخته است و ترانه های صرفا عاشقانه نیز در این قالب دیده می شود.در بلال بلال تکرار ﴿ بلال بلال ﴾ در پایان هر بیت  ارتباط شعری را برقرار می کند. داینی : این قالب شعری حالت حماسی داشته و شادمانه تر از بلال بلال است.داینی ها اشعار تک بیت اند و بیشتر در عروسی ها توسط مردان و زنان خوانده می شوند.در این قالب شعری بیشترین ارتباط شعری با جمله ﴿ هی گل ﴾ است .نیز بخش شور آخرین داینی ﴿ مستم مستم ﴾ نام دارد که در گویش محلی لری به  آن  ﴿ مهسم مهسم ﴾ گفته می شود. در زیر نمونه هایی از این قالب شعری ذکر می گردد.  گو لا کو  نا بالغه نه وقت حاله          ئی دو شو ندیدمش تی خوم دوساله . چه خشه سوار وابی بری و مالش        بوس کنی گلوپلش زر چشم کالش . پهلله سرخی شلال سر بر گ شونت        تا پنج تیر چاک نبره کس نی بسونه . سرو : این قالب همان سرود می باشدکه در عروسی ها و پیروزی های جنگی با صدای زیر و کشیده توسط زنان خوانه می شود.در این سرودهاز اشخاص مورد نظر بویژه عروس و داماد ویا اشخاص معروف نام برده می شود. ﴿ وچویل تو بو مده مو و بو تو سیرم      موقع بودادنت مو گرمسیرم ﴾. شروه : آوازی است حزن انگیز و سوز ناک که در زمان مرگ و یا کشته شدن و از دست دادن عزیزان توسط زنان بر نعش مرده خوانده می شود ودر ضمن آن صفات و ویژگیهای فرد فوت شده با اندکی غلو بازگو میشود. یار یار : ﴿ پی کلی یا سرکلی ﴾ : آواز و سرودی است حزن انگیز و حماسی و عاشقانه که حکایت از یأس و نومیدی دارد وبیشتر در تنهایی وموقع غروب خورشید به توسط مردان و با صدای بم خوانده می شود. این نوع سروده ملهم از مایه های آواز دشتی است. علاوه بر آنچه در بالا بیان شد در این سامان ﴿شاهنامه خوانی ﴾ و نیز خواندن ﴿خسرو شیرین﴾ نظامی  نیز مقبولیت دارند. شاهنامه را با آوازی حماسی ، اندوه بار وبا صدای کشیده در مجالس می خوانند.به کتاب شاهنامه نام ﴿ هفت لشکر ﴾نیز اطلاق می شود.       با تشکر از آقای فربد نیک اقبال دانشجوی ارشد حقوق قضایی اولین شعرلری را با شعری تقدیم به آقا ولی عصر (عج )شروع می کنم : صاحب زمون ایایه وقتی که موقش ایبو صاحب زمون ایایه عالم بهار ایبو دنیا وجون ایایه وچهار مدورعالم بنگ اذون ایایه تموم اهل عالم والامون ایایه یا مهدی ادرکنی دل وزبون ایایه ظلم ایروه وریشه عدل ومیون ایایه قربون ذوالفقارش کافر کشون ایایه ایمره قحط سالی گندم برون ایایه مثل زمون مولا خیبر گشون ایایه وقت ظهورش عیسی واسمون ایایه هر کس که لایقش بو وجمکرون ایایه بسیجیل ولایت قشون قشون ایایه خیمه ایزنن ودلل سرتک ستون ایایه روزی که تکسوار حیدر نشون ایایه دوباره روز مردی وغیرت کشون ایایه صحرا همش گل ایبو بلبل وخون ایایه او روزحرف دلل وسر زبون ایایه اردل بییم ومهدی وهر مکون ایایه قربون ذولفقارش کافر کشون ایایه دومین شعر را تقدیم به آقا اباالفضل العباس می کنم :               ای ابَلفضل ای ماه هاشمی  هم علمداری هم برارمی                  سر اَو رهتی ره اَو بَهسَه بی  لشکر کفر هم دهسه دهسه بی                             نزنید نیزه و مشکُم که سنگینه ستم   مو که قول دامه که اَونه برسونُم و حرم این شعر را هم تقدیم به لر زبانان می کنم :                    روز برفی تش بلیطی تو گلی یایش وخیر   کنج چاله کتر سه و خلخلی یایش وخیر   گرده و گلگ تکو شلشلی یایش وخیر او متیلل نصف شو کشک خردن زر جلی یایش وخیر

من ایلیاتی زاده ای بی شیله پیله

 

من ایلیاتی زاده ای بی شیله پیله
همسایه ام با عمروعاصان قبیله

در این طرف ما ساده دلها ، پایتی ها
در آن طرف چرچیل های مکر و حیله

فرق است بین مادیان یال درباد
با گله آخورپرستان طویله

من عاشق پروازم و حتی اگر هم
پوسیده گردد استخوانم پشت میله

من باطناً پروانه ای آتش نژادم
یک روز بیرون میزنم از کنج پیله

حیات وحش دنا

تصاویر محیط بان دنا

تصاویر طبیعت دنا

 

سه مسیر عمده دسترسی به خط الراس مرکزی دنا

سه مسیر عمده دسترسی به خط الراس مرکزی دنا عبارتند از:

1_ مسیر شمالی : از روستای تاریخی و زیبای خفرشهرستان سمیرم شروع و از طریق تنگه کی خسرو به خط الراس میرسد.

2-مسیر گردنه بیژن : شهر سی سخت و گردنه بیژن را میتوان دروازه ورود به خط الراس های شرقی و مرکزی دنا نامید. گردنه بیژن شرقی ترین نقطه خط الراس مرکزی و ما بین این خط الراس با خط الراس شرقی محسوب میشود. از مسیر این گردنه میتوان به قلل برد آتش ، سیچونی ( واژه سیچونی در اصل "سیچانلی" و به معنای دارای موش در زبان آذری میباشد. عشایر قشقایی که در منطقه ییلاق میکنند ، چنین نامی را بر این قله گذارده اند ) ، حوض دال و خط الراس مرکزی دسترسی پیدا کرد.

3_ مسیر جنوبی : سومین مسیر دسترسی به بخش مرکزی دنا از شهر زیبا و با صفای سی سخت و از طریق تنگه بزکش میباشد که با شیب نسبتا تندی به پناه گاه و قله حوض دال منتهی میشود.

قلل معروف خط الراس مرکزی دنا: خط الراس مرکزی ( ازغرب گردنه بیژن تا شرق گردنه مورگل غربی ) دارای 18 قله با ارتفاع بیش از 4000 متر میباشد که از آن جمله میتوان به قلل : سی چونی (سیچانلی به ارتفاع 4120 متر ) ، حوض دال ( 4360 متر) ، کرسومی ( 4260 متر ) ، حرا غربی ( 4300 متر) حرا شرقی ( 4310 متر) ، ماش ( 4300 متر ) ، بن رود ( 4250 متر ) ، برج آسمانی (بیژن 2 به ارتفاع 4435 متر) ، قاش مستان ( بیژن 3 به ارتفاع 4450 متر) ، مورگل ( 4420 متر

کوه پازن پیر

کوه پازن پیر 4280 متر

نام فارسی :  کوه پازن پیر

موقعیت جغرافیایی :قله واقع در استان کهکیلویه و بویراحمد و بر روی مرز مناطق قشقایی اصفهان قرار گرفته است.

بررسی توپوگرافی قله : پازن پیر در جناح جنوبی قپه های دنا و در جنوب گردنه بیژن قرار دارد و مرتفع ترین قله این منطقه است. سراسر جناح های غربی قله توسط دیواره های صخره ای و سنگلی پوشیده شده و خط الرأس شمالی آن به قلل نول و گردنه دنگزلو و از جنوب به دشت بزرگ گرگی و جاده پادنا می رسد.

مسیر صعود به قله : از جمله ساده ترین و سهل الوصول ترین مسیرهای دستیابی، آبادی کوچکی به نام کاکان در سر راه شیراز می باشد.

از کاکان مسیری توأم با اُفت و خیزهای فراوان را پشت سرگذارده، توسط وسیله نقلیه خود را به جناح جنوبی قله می رسانیم. دو یال اصلی جنوبی پازن پیر هر یک در دو جهت متفاوت از قله آن منشعب می شوند و در میان خود دشتی وسیع را تشکیل می دهند. این دشت در انتها کمی پرشیب است و لکه برف بزرگی در میان آن ندیده می شود. در زیر این دشت که گرگی نامیده می شود از وسیله نقلیه پیاده شده (1)، به سمت مرکز دشت کمی به سمت یال شرقی تر ارتفاع می گیریم (2). جویبار کوچکی به شکل رودخانه از برفچال به سوی دشت سرازیر گردیده است. هوای سرد و صاف و آبی یک دستی را پیش رو داریم. بر ارتفاع افزوده می شود. راه به صورت تراورس یالچه های خط الرأس شرقی بالا و پایین می رود بالاخره بر بالای برفچال رسیده مسیر را به سمت چپ مایل شده (3) و از شیب تندی به قله 4280 متری پازن پیر صعود می کنیم. دیدار کیلومترها قلل برج مانند دنا در شمال و سوزنی رُنج در جنوب از دیدنی های فراز پازن پیر به حساب می آید. بهترین زمان برای صعود به قله پازن پیر اوایل تیر ماه می باشد.

وضعیت قله در زمستان : مسیر دشت گرگی به دلیل ریزش های متوالی بهمن به هیچ وجه برای صعود زمستانی مناسب به نظر نمی رسد. برای این منظور مسیر صعود از طریق دشت کِروخدا و گردنه دشت گرگی از طریق یال غربی مناسب تر می باشد.

خواص درمانی کرفس کوهی

14 مهر 1392

کرفس کوهی با نام محلی ” کلوس ” و نام علمی ” Kelussia odoratissima ” که به نام های علمی دیگری همچون ” Apium graveolens ” نیز شناخته می شود.

این گیاه از ارتفاع 2100 تا 3000 متری در اقلیم‎های مختلف یافت می‎شود. دارای ریشه‎ای راست و دوکی شکل به همراه غده بزرگی در قسمت بالایی بوده که محل ذخیره مواد غذایی مورد نیاز برای شروع نسل جدید در فصل رشد بعدی است. برگ‎ها دارای بریدگی‎های پنجه‎ای شکل و در قاعده دارای دُم‎برگ‎های بلند و بدون غلاف است.

گل آذین با گل‎های زردرنگ به صورت چترهای انتهایی کاملا بارور و چترهای جانبی گل‎های نر و نابارور به صورت 2 تا 8 شعاعی با بذری درشت و صفحه‎ای به رنگ قهوه‎ای مایل به زرد.

ارتفاع آن در مرحله تشکیل بذر از 120 تا 200 سانتی‎متر بوده و در تیرماه به بذر می‎نشیند.

میزان اسانس 8.4 درصد که نشان دهنده ارزش بالای خود گیاه و فرآورده‎های آن است رویشگاه‎های طبیعی کلوس بر روی خاک‎های کم‎عمق تا بسیار عمیق با بافت متوسط تا سنگین که ظرفیت نگهداری آب بالایی داشته و فاقد شوری و قلیائیت است، دیده می‎شود.

این گیاه بومی از گونه‎های دارویی، تغذیه‎ای و علوفه‎ای منطقه زاگرس مرکزی ایران بوده که در سایر مناطق جهان گزارش نشده است. جهت درمان برخی از دردها و بیماری‎ها مانند کاهش فشار خون، روماتیسم و بیماری‎های عصبی، جلوگیری از تولید سنگ کلیه و مثانه، تمیز کردن مجاری ادرار استفاده می‎شود.

به علت گرانی و اقتصادی بودن، متاسفانه برداشت از کرفس بسیار بی‎رحمانه بوده و در حال حاضر رویشگاه‎های طبیعی کلوس به قطعات کوچکی در استان‎های اصفهان، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، فارس و لرستان محدود می‎شود.

رئیس بخش منابع طبیعی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان به خبرنگار ایسنا گفت: زیستگاه این گونه در لرستان قسمت‎هایی از ارتفاعات و مراتع واقع در اشتران‎کوه، قالی‎کوه، کبیرکوه، کوه کازنیستان و نیزان در بزنوید و روستای پیروالی در کوه کلی‎لو به صورت بسیار پراکنده و تُنک رویش دارد.

کریم خادمی اضافه کرد: کاربردهای بسیار متنوعی از جمله مصارف غذایی(تهیه ترشی، شور و کنسرو) دارد. بومیان در تهیه غذا از آن استفاده می‎کنند و شهد آن برای تغذیه زنبورعسل مناسب و دارای پتانسیل بالا برای پرورش زنبور عسل است.

وی ادامه داد: از علوفه خشک این گیاه نیز می‎توان برای تعلیف دام استفاده کرد؛ قسمت‎های مورد استفاده گیاه شامل غنچه قبل از خروج از خاک، شاخ و برگ و شاخه‎های بذری جهت تولید انواع ترشی مورد استفاده و خشک شده آنها برای افزایش عطر و طعم نوشیدنی‎ها کاربرد دارد.

این مقام مسئول تصریح کرد: زمان رویش بسته به وضعیت توپوگرافی رویشگاه و شرایط آب و هوایی متفاوت بوده و در سال‎هایی که بارش بیشتر به صورت باران باشد این گیاه از نیمه اول اسفندماه و در سال‎های برفی همراه با ذوب شدن برف‎ها رشد رویشی خود را شروع می‎کند.

مهندس خادمی بیان کرد: در خالت طبیعی به علت وجود اسانس و بوی تند، دام‎ها در حالت تر از آن استفاده نمی‎کنند لذا دامپروران بعد از خشک شدن آن را برداشت و در خانه انبار می‎کنند و در زمستان به مصرف دام‎ها می‎رسانند که در این مرحله از علوفه خشک آن خوب تغذیه می‎کنند؛ در این مرحله هیچگونه آسیبی به رشد آن وارد نمی‎کند.

این گونه یکی از استثنایی‎ترین مرحله زندگی گیاهان را دارد به طوری که در زمانی که بوته کاملا خشک و برداشت شد در اوایل تابستان ساقه‎ای بلند، قطور و مستحکم شروع به رشد می‎کند و این راز بقای این گونه ارزشمند است.

این کارشناس علوم کشاورزی افزود: بذر آن در ابتدای فصل پاییز می‎رسد و در زمین پراکنده شده و باعث زادآوری آن می‎شود.

خادمی متذکر شد: این گیاه در سالیان قبل پراکنش خوبی داشت، اما به خاطر ارزش اقتصادی و دارویی بالای این گیاه متاسفانه امروزه نتایج عملیت صحرایی نشان می‎دهد بیش از 90 درصد از رویشگاه‎های آن از بین رفته و به دنبال برداشت غیراصولی در رویشگاه‎های طبیعی خود در حال انقراض است.

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان یادآور شد: امروزه این گونه در لرستان تنها در بخش محدودی از شهرستان الیگودرز در انتهای مسیر جاده سد رودبار واقع در بزنوید می‎روید و هرساله سطح زیر کشت آن کاهش می‎یابد، به طوری که در همین منطقه از هزاران هکتار سطح پراکنش در قبل هم اکنون فقط مساحت محدودی را در اطراف روستایی به نام چین باقی مانده است.

وی اضافه کرد: برای جلوگیری از این کار حفظ رویشگاه‎های موجود و توسعه رویشگاه‎ها با انتخاب مناطق مستعد و مناسب برای کاشت این گونه باید منظور شود و گونه‎های وحشی را زراعی کرد.

خادمی تصریح کرد: این کار نیازمند تحقیق در نحوه گرده‎افشانی و تعیین نیازهای محیطی این گیاه است.

مسئول بخش منابع طبیعی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان بیان کرد: بررسی‎های ژنتیکی، کروموزومی و مطالعه نیازهای محیطی و رفتار جوانه‎زنی بذر به کشت موفقیت‎آمیز گونه‎های وحشی کمک شایانی خواهد کرد.

باریجه اسانس

« باریجـه »
Ferula gumosa Boiss. :علمی نام
F. galbaniflua Boiss :مترادف
نام انگلیسی: Galbanum
نام فارسی: باریجه، بالیجه، قاسنی، بارزرد (2 ،3 ،9)
باریجه به صمغ تعدادی از گیاهان جنس Ferula اطلاق میشود که همگی به خانواد ۀ جعفری یا چتریان (Umbelliferae) یا
(Apiacea) تعلق دارند (6).این خانواده دارای 275 جنس و 2850 گونه میباشد. جنس Ferula دارای 133 گونه میباشد که صمغ
F.gumosa تحت نام «باریجه» در ایران معروف است.
گیاهان این خانواده اکثراً علفی دو ساله یا چند ساله (بندرت چوبی) با ساقه های میان تهی برگهای متناوب دارای تقسیمات زیاد و
غلاف پهن، گل آذین چتری، گلهای دو جنسی و میوۀ دو فندقه می باشند (6).
در منابع علمی خارجی گیاه باریجه در سال 1884 در نواحی شمالی ایران بنام فردی موسوم به Buhse به ثبت رسید و نامگذاری
شده است (5).
«باریجه» صمغ رزینی است که در ایران در مناطق مختلف به نامهای باریجه، بالیجه، بالنبو و در کتب طب سنتی به نام بارزد و
بیزد، یرنجا و در عربی قند و در ترکی قاسی یا قاسنی و در بازار هند این گیاه به «جواشیر» معروف است (3 و11).
«باریجه» گیاهی است چند ساله و دارای ساقه های ضخیم به ارتفاع 3ـ0/8 متر، برگها به رنگ سبز مایل به خاکستری و به طول
30 سانتی متر و پوشیده از تارهای ریز و کوتاه، پهنک برگ منقسم به قطعاتی است که بر اثر چند بار تقسیم شدن به صورت قطعات
باریک و فشرده بهم درآمده است. گلها زرد رنگ و مجتمع به صورت خوشه های مرکب متورم است، میوه بیضوی دراز و دارای
کناره ای باریک از نصف قسمت محتوی دانه است.
 رویشگاه طبیعی باریجه  [e-mail] اسانس باریج داروسازی شرکت www.barijessence.com
«2»
 گونه های مختلف جنس Ferula در اکثر نقاط ایران در ارتفاعات بالای 2000 متر و شیبهای شمالی در مازندران، دره هراز،
اطراف دماوند، بین تهران و فیروزکوه، دره لار، سمنان، ارتفاعات خراسان، فارس، اصفهان، سمیرم، دامنه های کوه دنا، لرستان و
آذربایجان پراکنش دارد. بیشترین بهره برداری از استان تهران و خراسان به عمل می آید (2 ،7 ،1و 5).
نحوة استخراج صمغ باریجـه:
دو نوع باریجه با نامهای اشکی و توده ای در بازار دارویی ارائه میگردد که دو محصول حاصل از دو نوع برداشت از گیاه می باشد (2).
نوع اشکی آن بر اثر نیش حشرات و یا پیدایش خراش بطور طبیعی از قاعده ساقه و برگها به خارج ترشح می شود. نوع دیگر که
بیشتر در بازار تجارت موجود است و در معرض استفاده قرار می گیرد معروف به باریجه توده ای است که با ایجاد شکاف و تیغ زدن
در گیاه بدست می آید.
برای برداشت و بدست آوردن شیرة گیاه در فصل بهره برداری (اواخر خرداد تا اوایل مرداد) ابتدا خاک پای بوته را در قاعده ساقه و
اطراف ریشه به عمق 15ـ10 سانتیمتر کنار زده و آن ناحیه را به خوبی تمیز نموده، سپس در ناحیة ریشه با تیغه های مخصوصی
عمل تکه برداری انجام میشود که بلافاصله شیرة سفید رنگ از محل تیغ زده شده خارج و به تدریج در مجاورت هوا سفت و
قهوه ای می گردد. برای اینکه شیرابه حاصل با خاک تماس پیدا نکند تخته سنگ کوچکی در زیر محل برش قرار داده می شود (2و
 .(5
در صورت شاداب بودن گیاه، عمل تکه برداری و برش به دفعات تا زمانی که شیره استخراج شود ادامه می یابد. میزان تولید باریجه از
بوته ب